Kan bemiddeling troost brengen in conflictsituaties?

Troost en literatuur

Onlangs volgde ik een seminar rond troost en literatuur.
Professor Jurgen Pieters (Universiteit Gent) gaf op een heel bevattelijke manier aan dat literatuur troost kan brengen.

Dit heeft volgens de professor te maken met het feit dat de persoon die het boek leest het gevoel krijgt dat het boek voor hem of haar persoonlijk is geschreven. Een persoonlijk appél.

Troost heeft verder veel te maken met solidariteit. Het niet alleen zijn. De herkenbaarheid van het geschrevene.

Maar troost in literatuur heeft ook te maken met een soort van afstand. Je gaat je niet volledig identificeren met hetgeen je leest. Die afstand is nodig, zodat het boek je iets kan vertellen over hetgeen je nog niet wist. Je ziet ergens een ruimte om je ideeën te veranderen.
Troost in literatuur zit ook in de vorm, het soort taal, de speciale verwoordingen die ervoor zorgen dat je iets nieuws in jezelf herkent.

Als literatuur op die manier kan troosten, dan kan bemiddeling dit ook!

De pijn van conflicten

Troost is volgens Wikipedia het bemoedigen van iemand die lichamelijk of geestelijk lijdt, en het verzachten van diens pijn. Troost kan geboden worden met woorden, maar ook door lichamelijk contact, zoals een knuffel. De kern van troosten is dat de getrooste zich niet alleen en/of verlaten voelt.

Mensen in een conflictsituatie lijden, zoveel is zeker. Er is niemand in de wereld die graag vertoeft in een conflictsituatie. Iedere mens streeft naar een zekere vorm van harmonie en evenwicht.

Er zijn tal van redenen om in een conflictsituatie terecht te komen. Veelal heeft dat ook te maken met woorden die je verwond hebben.

Het is goed om eens te bekijken wat de gevolgen zijn van een conflict. Niet limitatief kunnen we stellen dat een conflict een toenemend gevoel van stress teweegbrengt. Veel personen geven ook aan te lijden aan slapeloosheid, soms in combinatie met het gebruik van medicijnen. Er is een toenemende spanning in het gezin. Er kan gezichtsverlies zijn op het werk, met afname van de prestaties. In veel gevallen is er ook een verhoogd risico op ziekteverzuim.

Een voorbeeld: Ernest en Jozef

Als woorden kunnen verwonden, kunnen woorden dan ook helen?

In conflictsituaties die nog niet geëscaleerd zijn, kan een gesprek of meerdere gesprekken tussen de partijen soelaas bieden.

Veelal zien we dat er meer nodig is. En in deze fase kan bemiddeling een optie zijn. Als ik verder spreek over bemiddeling dan heb ik het heel specifiek over bemiddeling in de eindelevensfase. Dat is ook de materie waar ik in opgeleid ben.

Ik wil dit illustreren met een voorbeeld. (De namen zijn fictief.)

Jos is opgenomen in het ziekenhuis. Hij lijdt aan een ongeneeslijke ziekte. Hij heeft twee zonen , Ernest en Jozef. De twee zonen praten al sedert geruime tijd niet meer met elkaar.
Jozef heeft een scheiding achter de rug. En ondertussen is Jozef hertrouwd met Josefien.
Josefien heeft Ernest belaagd met enkele grove woorden, die hard zijn aangekomen bij Ernest.
Sedertdien is het contact tussen beide broers verbroken.
Deze situatie is voor vader Jos erg pijnlijk. Hij omschrijft het als een muur die tussen hem en de zonen staat.

Ik vermelde reeds dat – als woorden kunnen verwonden – ze misschien ook kunnen helen. Het helende, troostende van woorden zit hem in het feit dat woorden terug de verbinding kunnen aangaan.

Door de bemiddeling kunnen de gepaste vragen ervoor zorgen dat de partijen elkaar weer de juiste woorden geven. Stiltes werken hierbij ook helend.

Zo is het ook gegaan in de case van Jos en zijn twee zonen Jozef en Ernest.

Het ging er bij momenten hevig aan toe. Maar na twee gesprekken konden Jozef en Ernest mekaar weer een hand geven. Na het derde en laatste gesprek werd dit zelfs gefinaliseerd met een gemeende omhelzing.

Empathie

Het is zoals in het gedicht van Marion Middendorp.

Stond ik maar
in jouw schoenen:
dan zou ik me
omhelzen
troosten en mijn
tranen wegzoenen

© Marion Middendorp

Ga even in de schoenen van de andere staan. Dit noemen we in vakjargon ook wel empathie.

Na twee gesprekken waren Jozef en Ernest in staat om de situatie ook door de bril van elkaar te bekijken.

Net zoals een collega bemiddelaar me onlangs zei: door bemiddeling kan er weer rust gebracht worden in het hoofd van de betrokkenen. Als de ruimte gecreëerd wordt om terug tot mekaar te naderen, dan kan dit soelaas bieden in het soms moeilijke conflict. En dat kan dan ook veel te maken hebben met de manier van spreken, de vorm en de bewoordingen die in de bemiddeling gebruikt worden.

Troost en bemiddeling: de helende kracht van woorden

Zoals in de inleiding al geschreven: literatuur kan troosten. Ook bemiddeling is een manier om troost te brengen. Door de kracht van verbindende woorden kan empathie ontstaan, en ruimte om terug tot mekaar te naderen. Elkaar de juiste woorden te geven. Misschien samen stil te worden. Zo kan de pijn waarmee conflicten gepaard gaan, geheeld worden.

Auteur:
Johan Couchez
Bemiddelaar in de laatste levensfase en bij het levenseinde
Lid algemene vergadering Connfinity vzw

Verpleegkundige
Bemiddelaar, verlies en rouwconsulent - Meliets Bemiddeling

Wil je meer te weten komen over het aanbod van ConnFinity en wat we concreet voor jou kunnen betekenen? Neem dan hier contact met ons op voor meer informatie.

"ConnFinity bevordert bemiddeling bij conflicten in de laatste levensfase en bij het levenseinde, en maakt op die manier mogelijk dat mensen zich (opnieuw) met elkaar verbinden voor het afscheid."